Η πεδιάδα της Άρτας φιλοξενεί τον ιερό ναό Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στους Χαλκιάδες, χώρο λατρείας και πολιτιστικής κληρονομιάς που προσελκύει τόσο τους κατοίκους όσο και τους επισκέπτες.
Η ιστορία του ναού ξεκινά το 1775, όταν χτίστηκε με την καθοδήγηση, σύμφωνα με την παράδοση, του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού. Ο Άγιος, βρισκόμενος τότε στο χωριό, χάραξε με το μπαστούνι του τα θεμέλια για έναν μεγαλύτερο ναό· όταν οι κάτοικοι αντέτειναν «Τι να τον κάνουμε τόσοι λίγοι που είμαστε;», εκείνος απάντησε «θα ’ρθει καιρός που δε θα σας χωράει».
Η διήγηση αυτή διασώθηκε στη λαϊκή μνήμη και συνδέει τον ναό με μια πνευματική ευλογία.
Το χωριό Χαλκιάδες αναφέρεται ήδη από το 1697 υπό βενετική διοίκηση, ενώ στην οθωμανική απογραφή του 1895 καταγράφονται 62 οικογένειες και 305 κάτοικοι.
Στο Δοκίμιο Ιστορικό περί Άρτης και Πρεβέζης του Σεραφείμ Ξενόπουλου σημειώνεται ότι οι κάτοικοι εκκλησιάζονταν στον ναό των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, όπου ιερουργούσαν 2–3 ιερείς, ενώ λειτουργούσε σχολείο με περίπου 120 μαθητές, γεγονός που δείχνει τον σημαντικό κοινωνικό ρόλο της εκκλησίας.
Η μορφή του ακολουθεί τα πρότυπα μικρών ηπειρώτικων ναών με λιθοδομή και καμπυλωτή στέγη. Παρότι δεν σώζονται επαρκείς αναφορές για αγιογράφηση ή τέμπλο, διατηρείται η εικόνα ενός λιτού ναού που εξυπηρετεί έως σήμερα τη θρησκευτική ζωή της κοινότητας.
Ο ναός Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης Χαλκιάδων έχει και έντονο κοινωνικό χαρακτήρα. Η ετήσια εορτή στις 21 Μαΐου αποτελεί κορυφαίο γεγονός: τελείται Μέγας Εσπερινός, λιτανεία της εικόνας με συμμετοχή πιστών και πολιτιστικών συλλόγων, ενώ παραδοσιακές φορεσιές και μουσική δίνουν ξεχωριστό χρώμα.
Το 2024, μάλιστα, η εικόνα μεταφέρθηκε από άνδρες με φουστανέλες, ακολουθούμενοι από πλήθος κόσμου. Κατά τη Μεγάλη Εβδομάδα ο ναός συμμετέχει στις τοπικές ακολουθίες, με ιδιαίτερη μνεία στη Μεγάλη Τετάρτη.
Ο ναός είναι εύκολα προσβάσιμος με αυτοκίνητο· οι Χαλκιάδες απέχουν μικρή απόσταση από την Άρτα, με δρόμο άνετο και σήμανση που οδηγεί στο κέντρο του χωριού. Σε ψηφιακούς χάρτες ο ναός εμφανίζεται ως βασικό σημείο αναφοράς, κάνοντας την επίσκεψη απλή και γρήγορη.
Παρότι δεν καταγράφονται θαύματα, η τοπική παράδοση συντηρεί τη μνήμη της παρέμβασης του Αγίου Κοσμά στη θεμελίωση του ναού. Αυτό το στοιχείο ενισχύει τον πνευματικό δεσμό των κατοίκων με τον χώρο, που λειτουργεί διαχρονικά ως σημείο αναφοράς.
