Στην ευρύτερη περιοχή της πόλης της Άρτας, στη θέση Μαράτι, κοντά στις όχθες του ποταμού Αράχθου και σε απόσταση μόλις περίπου 2,5 χλμ. από το κέντρο της πόλης, βρίσκεται το εντυπωσιακό μνημειακό συγκρότημα του Ιμαρέτ Φαΐκ Πασά στην Άρτα. «Λίγο έξω από την Άρτα, στη θέση Μαράτι, βρίσκεται το περίφημο τζαμί του Φαΐκ Πασά ή αλλιώς Ιμαρέτ (πτωχοκομείο)». Αυτός ο σύντομος οδηγός θα σας εισαγάγει στην ιστορία, την αρχιτεκτονική και τις πρακτικές πληροφορίες για τον επισκέπτη.
Η ιστορία του Ιμαρέτ Φαΐκ Πασά Άρτας είναι στενά συνδεδεμένη με τη μεταβυζαντινή αλλά και την οθωμανική περίοδο της πόλης. Το κτίριο ανεγέρθηκε στο β’ μισό του 15ου αιώνα από τον Φαΐκ Πασά, ο οποίος – μετά την κατάληψη της Άρτας το 1449 – διορίσθηκε οθωμανικός διοικητής της περιοχής.
Ο Φαΐκ Πασάς επιδίωξε να κατασκευάσει ένα ευρύ συγκρότημα που συνδύαζε τζαμί και κοινωνική προσφορά. «Κατασκευάστηκε από υλικά που μεταφέρθηκαν από την αρχαία Νικόπολη, το ναό της Παρηγορήτισσας και από διάφορα άλλα κτίσματα της αρχαίας Αμβρακίας».
Το συγκρότημα λειτουργούσε ως ιμαρέτ – δηλαδή πτωχοκομείο, κουζίνα και φιλανθρωπικό ίδρυμα – και περιλάμβανε πέρα από το τζαμί και μεντρεσέ (ιεροδιδασκαλείο), χαμάμ και χάνι. Πηγές αναφέρουν ότι το Ιμαρέτ πιθανώς οικοδομήθηκε επάνω στα ερείπια παλαιού βυζαντινού ναού αφιερωμένου στον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο. Κατά τη διάρκεια των χρόνων, το Ιμαρέτ Άρτας αποτέλεσε τόπο κοινωνικής λειτουργίας και για τους ιστορικούς του ελληνικού ’21, καθώς η περιοχή Μαράτι υπήρξε στρατηγικής σημασίας.
Αναφορικά με την αρχιτεκτονική του συγκροτήματος, το Ιμαρέτ Φαΐκ Πασά Άρτας ανήκει στον χαρακτηριστικό τύπο «Α» των οθωμανικών τεμένων του ελληνικού χώρου. Η αίθουσα προσευχής έχει τετράγωνη κάτοψη πλευράς περίπου 11,50 μ. και στέγη με ημισφαιρικό θόλο.
Στην πρόσοψη υπήρχε προστώο (ρεβάκ) με τρεις ημισφαιρικούς θόλους, ενώ στη βόρεια πλευρά υψώνεται κυλινδρικός μιναρές σε τετράγωνη βάση. Τα υλικά κατασκευής είναι πέτρα και τούβλο, με ανακυκλωμένα αρχιτεκτονικά μέλη από βυζαντινά και αρχαία μνημεία. Τα υπόλοιπα κτίσματα – χαμάμ, χάνι και μεντρεσές – σώζονται σήμερα σε ερείπια, γεγονός που τονίζει τη σημασία και το μέγεθος του συγκροτήματος ως κοινωνικού και θρησκευτικού κέντρου.
Για τον σύγχρονο επισκέπτη, η πρόσβαση στο Ιμαρέτ Φαΐκ Πασά Άρτας είναι εύκολη. Βρίσκεται λίγο έξω από την Άρτα, στη δεξιά πλευρά του δρόμου προς το χωριό Βλαχέρνα, στη θέση Μαράτι. Η περιοχή είναι ήσυχη, δίπλα στον ποταμό Αράχθο, προσδίδοντας μια μοναδική ατμόσφαιρα.
Το μνημείο έχει ανακηρυχθεί διατηρητέο με βασιλικό διάταγμα από το 1938 και βρίσκεται υπό αποκατάσταση, προσφέροντας στον επισκέπτη μια εμπειρία θαυμασμού και ιστορικού προβληματισμού. Η πολιτιστική του αξία είναι σπουδαία: το Ιμαρέτ Άρτας αποτελεί δείγμα πρώιμης οθωμανικής αρχιτεκτονικής στην Ήπειρο, ενώ η φιλανθρωπική του λειτουργία και η σύνδεσή του με τον Φαΐκ Πασά αποτυπώνουν τη συλλογική μνήμη της περιοχής.
Επισκεπτόμενος τον χώρο, ο ταξιδιώτης νιώθει τη συνέχεια της ιστορίας — από τις βυζαντινές εκκλησίες έως τα οθωμανικά ιδρύματα — και απολαμβάνει τη φυσική ομορφιά του ποταμού Αράχθου. Για τους φίλους της ιστορίας και της αρχιτεκτονικής, η επίσκεψη στο Ιμαρέτ Φαΐκ Πασά στο Μαράτι Άρτας είναι εμπειρία που αξίζει να ζήσετε.
